NHÌN LẠI VỤ KỲ ÁN NÔNG TRƯỜNG SÔNG HẬU (tiếp theo)

Facebook Google+ Email
* Bị đưa ra tòa



Ngày 14-4-2008, Công an TP Cần Thơ họp báo công bố quyết định số 40, do Đại tá Lê Việt Hùng, Phó giám đốc Sở công an TP Cần Thơ ký ngày 9-4-2008, khởi tố vụ án hình sự “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” xảy ra ở Nông trường Sông Hậu.
Ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ đã ký quyết định chuyển hồ sơ từ Thanh tra sang Cơ quan CSĐT. Ông Sơn giải thích: “Do lãnh đạo Nông trường không đồng ý với các nội dung của kết luận thanh tra, không giải quyết được những vấn đề sau thanh tra, nên phải chuyển hồ sơ cho Cơ quan CSĐT”. Khi các nhà báo hỏi vì sao kết luận thanh tra công bố đã lâu mà nay mới chuyển hồ sơ cho Cơ quan cảnh sát điều tra (CSĐT) thì những người chủ trì cuộc họp báo không giải thích.
Có điều lạ, các văn bản chỉ đạo khởi tố vụ án hình sự “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” với con số bị coi là thiệt hạii ban đầu lên đến hơn 280 tỉ đồng, nhưng bây giờ bà Ba Sương cùng 4 bị cáo liên quan lại bị truy tố và đưa ra xét xử với tội danh “Lập quỹ trái phép” (!?), với số tiền bà Ba Sương phải nộp trả 4,3 tỉ đồng, tức là riêng số tiền buộc "kẻ chủ mưu" phải trả lại chỉ là hơn 1,4 % so với con số đưa ra lúc đâu. Cũng vì thế mà dư luận cho rằng, chuyện này quả là "đầu con voi, đuôi con thạch sùng". Cách định danh, luận tội cũng vậy, như trên đã nêu, từ "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế ,gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng", nay chỉ còn là tội "Lập quỹ trái phép".
Vụ án được giao cho TAND huyện Cờ Đỏ xét xử sơ thẩm từ ngày 11 đến ngày 15- 8-2009. Tại phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Trần Ngọc Sương nói: “Trong những năm chuyển đổi cơ chế có khó khăn nên chị em chúng tôi tìm cách xoay trở với mong muốn đưa nông trường đi lên để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Nếu tham lam tôi đã giàu rồi chứ không phải như bây giờ”. Nói đến đây bà Sương nghẹn ngào: “Gần 30 năm cống hiến cho nông trường, giờ tôi không có một căn nhà để ở, căn nhà mà tôi đang ở tại TP.HCM là thuê của nông trường. Hiện nay ban giám đốc mới của nông trường đang đòi lại nên tôi phải đi tìm chỗ khác thuê. Cha tôi được Nhà nước bán hóa giá một căn nhà, hiện do đứa cháu đích tôn ở để thờ tự, cũng bị coi là tài sản có được do phạm pháp”.
Theo bản án hình sự sơ thẩm số 25 của Tòa án nhân dân huyện Cờ Đỏ (T.p Cần Thơ), bà Trần Ngọc Sương (nguyên Giám đốc NTSH) bị cáo buộc vai trò “chủ mưu” lập quỹ, bị tuyên phạt 8 năm tù giam và phải bồi thường hơn 4,3 tỷ đồng. Các bị cáo khác trong vụ án gồm bà Trương Hồng Nhung (nguyên Phó GĐ NTSH) bị tuyên phạt 6 năm tù giam; ông Đặng Thế Quốc Hưng (nguyên kế toán NTSH) bị tuyên phạt 4 năm tù giam; ông Nguyễn Văn Sơn (nguyên thủ quỹ NTSH) bị tuyên phạt 3 năm tù giam; bà Hoàng Thị Bình (nguyên kế toán NTSH) bị tuyên phạt 18 tháng tù cho hưởng án treo, thời hạn thử thách là 36 tháng.
* Diễn biến và dư luận sau hai phiên tòa
Ngay sau phiên tòa sơ thẩm, hàng trăm người đại diện cho hàng nghìn hộ nông trường viên ở Nông trường Sông Hậu đã ký Đơn kiến nghị gửi Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ và các cấp, ngành chức năng, đề nghị xem xét lại bản án sơ thẩm trên cơ sở pháp luật và có tình, có lý để tránh oan sai, bởi “các cô chú lãnh đạo của Nông trường Sông Hậu, trong đó có giám đốc Ba Sương, đã làm mọi việc nhằm đưa Nông trường vượt qua khó khăn và phát triển đi lên, chứ không ai có động cơ tư túi riêng. Và, cũng nhờ thế mà hơn 3.000 hộ nông dân lúc vào đây nghèo khó, nay đa số có của ăn của để và con cái được học hành. Cái gọi là quỹ trái phép thực chất là tiền tăng gia sản xuất tận dụng đất bờ kênh, bờ ruộng, làm lợi cho nông trường và người lao động…”.
Sau phiên tòa sơ thẩm, bốn bị cáo: Trần Ngọc Sương, Trương Hồng Nhung, Đặng Thế Quốc Hưng, Nguyễn Văn Sơn đã làm đơn kháng cáo. Ngày 19-8-2009, bà Trần Ngọc Sương có bản kháng cáo gửi lên Tòa phúc thẩm, TAND thành phố Cần Thơ, ngày 29-8 bà Trần Ngọc Sương gửi bản kháng cáo bổ sung lần 1, và ngày 24/10 gửi bản kháng cáo bổ sung lần 2.
Trong nội dung kháng cáo bổ sung lần 2, bà Trần Ngọc Sương đề nghị tòa phúc thẩm hủy bỏ Quyết định số 01/2009/HSST.QĐ của Tòa án nhân dân huyện Cờ Đỏ. Tòa án nhân dân huyện Cờ Đỏ đã vi phạm một số quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, áp dụng không đúng quy định tại điều 104, Bộ luật tố tụng hình sự, đặc biệt các vấn đề trong công tác giám định, thu thập chứng cứ, trình tự thủ tục tố tụng tại phiên tòa sơ thẩm…cần phải được xem xét một cách đầy đủ và khách quan. Việc áp dụng Điều 195 Bộ luật tố tụng hình sự của Hội đồng xét xử TAND huyện Cờ Đỏ để ban hành Quyết định yêu cầu khởi tố vụ án hình sự cũng không bảo đảm tính hợp pháp.
Sáng 12-11, Tòa án nhân dân (TAND) thành phố Cần Thơ đã quyết định hoãn phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án “Lập quỹ trái phép” tại Nông trường Sông Hậu (hoãn lần thứ 2), do bị cáo Trần Ngọc Sương bệnh nặng không thể rời giường bệnh ở thành phố Hồ Chí Minh.
Chánh án Nguyễn Thanh Thiên nói với các nhà báo rằng tòa sẽ xem xét đến đơn kháng cáo của bị cáo Sương mới được gửi cho tòa phúc thẩm vài tuần gần đây. Trong đơn kháng cáo, theo luật sư Nguyễn Trường Thành - người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo Trần Ngọc Sương - có đề cập đến việc triệu tập giám định viên Nguyễn Kim Oanh tham gia phiên tòa, vì trước đó giám định viên tài chính lại là người tham gia thanh tra NTSH với vai trò là tổ trưởng tổ thanh tra tài chính. Như thế khác nào “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Do đó trong trường hợp này tòa phúc thẩm phải triệu tập giám định viên tài chính tham gia tố tụng tại phiên tòa phúc thẩm. Trước đó, tòa sơ thẩm đã bác bỏ yêu cầu phù hợp pháp lý của các luật sư và các bị cáo về việc triệu tập giám định viên. Tuy nhiên, đến phiên tòa phúc thẩm (ngày 19-11), Hội đồng xét xử vẫn không triệu tập giám định viên Nguyễn Kim Oanh để đối chất với các bị cáo và các luật sư bào chữa.
Sáng 19-11, sau 2 lần tạm hoãn, TAND thành phố Cần Thơ đã mở phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án “Lập quỹ trái phép” ở Nông trường Sông Hậu. Nguyên giám đốc Trần Ngọc Sương chưa hết bệnh, nhưng vẫn phải ra hầu tòa phúc thẩm. Chị đi không vững, phải có người dìu. Trong quá trình xét xử, chị được chủ tọa phiên tòa cho ngồi ghế sau vành móng ngựa. Chị nói: “Vì vụ này tôi bị hành hơn 3 năm rồi, phát bệnh nặng rôi, 4 lần đã phải cấp cứu, không thể đứng ... để trả lời thẩm vấn của HĐXX”.
Sau phần trả lời thẩm vấn trước tòa của 4 bị cáo có đơn kháng cáo, chủ tọa HĐXX mời công tố viên công khai quan điểm truy tố đối với các bị cáo. Tranh tụng tại phiên tòa, luật sư Nguyễn Đăng Trừng (Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hồ Chí Minh), luật sư Nguyễn Trường Thành và luật sư Bùi Quang Nhơn đều nêu rõ quan điểm trong quá trình tranh tụng là: Từ quyết định khởi tố vụ án “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” với con số gây thiệt hại trên 266 tỉ đồng, nay lại xét xử tội danh “Lập quỹ trái phép” với 4, 476 tỉ đồng. Như thế là “khởi” một đằng, “truy” một nẻo. Đặc biệt, theo LS Thành “Trong hồ sơ vụ án “Lập quỹ trái phép” mà tòa án đang xét xử hoàn toàn không có các quyết định phân công Phó thủ trưởng cơ quan điều tra chỉ đạo điều tra vụ án và không có quyết định phân công cho các điều tra viên nhiệm vụ điều tra vụ án; mặt khác hồ sơ vụ án cũng không có quyết định phân công Kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra vụ án “Lập quỹ trái phép”, nên theo quy định của điều 34, 35, 36 và 37 Bộ Luật Tố tụng hình sự thì hoạt động điều tra, truy tố là bất hợp pháp.
Trước đó, Tòa án nhân dân huyện Cờ Đỏ đã vi phạm một số quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, áp dụng không đúng quy định tại điều 104, Bộ luật tố tụng hình sự, đặc biệt các vấn đề trong công tác giám định, thu thập chứng cứ, trình tự thủ tục tố tụng tại phiên tòa sơ thẩm… cần phải được xem xét một cách đầy đủ và khách quan. Việc áp dụng Điều 195 Bộ luật tố tụng hình sự của Hội đồng xét xử TAND huyện Cờ Đỏ để ban hành Quyết định yêu cầu khởi tố vụ án hình sự “án trong án” cũng không bảo đảm tính hợp pháp.
Phiên tòa phúc thẩm xử công khai, nhưng không có micro, không có loa, không quạt, ai cũng nóng bức khó chịu, Một ông gia nông dân ở nông trường Sông Hậu ngồi phia sau, không nghe được tiếng nói của chánh án và các thành viên Hội đồng xét xử, đứng dậy nói: “Đề nghị nói lên, không nghe được gì cả”. Chánh án đứng lên trợn trừng mắt: “Cảnh sát đâu? Lôi người nào mới nói ra ngoài”. Ba cảnh sát chạy đến lôi ông già, các nhà báo chụp ngay cái cảnh “độc” ấy. Một lúc sau, luật sư Nguyễn Trường Thành đang bào chữa, chánh án Trinh bắt ngồi xuống, không cho luật sư bào chữa. Luật sư Thành nói: “Tôi bào chữa chưa hết ý kiến, sao lại ngắt lời?” . Chánh án Trinh quát: “Trong phiên tòa này, tôi có quyền hay anh có quyền?”.
Một phiên tòa phúc thẩm xử liên tục 5 tiếng rưỡi đồng hồ, không giải lao, không nghỉ trưa, khiến ai cũng mệt nhoài. Đến 15 giờ cùng ngày, bất chấp sự vắng mặt của bà Trần Ngọc Sương vì lý do sức khỏe; bất chấp những phân tích pháp lý vững chắc của các luật sư, thẩm phán, chủ tọa Nguyễn Văn Trinh, thay mặt HĐXX vẫn đọc lời tuyên án. Theo đó, HĐXX vẫn tuyên y án sơ thấm: Bà Trần Ngọc Sương mức hình phạt 8 năm tù và bồi thường 4,3 tỷ đồng; Bị cáo Đặng Thế Quốc Hưng y án (nguyên kế toán trưởng), y án sơ thẩm 4 năm tù giam. Riêng bị cáo Trương Hồng Nhung (Phó giám đốc) được giảm 1 năm so với án sơ thẩm, còn 5 năm tù; Nguyễn Văn Sơn 3 năm được giảm còn 2 năm.
Tôi không thể quên được khi thấy nhiều người dìu chị Ba Sương vào phòng xử án, vì chị đổ bệnh từ đầu năm 2007, bởi chị đã tuổi lục tuần, sự thể vụ việc ở nông trường lại quá căng thẳng và kéo dài. Cái dáng nhanh nhẹn, hoạt bát, sôi nổi và đầy tự tin ngày nào, nay không còn nữa. Chỉ còn đây một vóc dáng nhỏ thó của một phụ nữ tuổi đã xế bóng sang chiều, không chồng, không con, gầy yếu, lưng như muốn khom xuống..
Ôi! Người anh hùng lừng danh một thời, niềm ngưỡng vọng của mọi người, mà thương thay cuối đời bị lâm nạn vào vòng lao lý; nhiều biểu hiện bên trong vụ này có gì còn khuất tất, chưa thực sự khách quan, chưa công bằng từ thanh tra đến điều tra rồi xét xử theo cái cách làm và lối làm như thế!
Và qua đây, xin được nhắc lại một đoạn Thư của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt gửi Thành ủy thành phố Cần Thơ trước khi ông "ra đi": "Tôi không rõ có những lý do gì bên trong để các đồng chí giải thích cho việc này: Cơ quan Đảng chỉ đạo cơ quan điều tra khởi tố vụ án. Đồng thời nhắc lại để biết là nông trường Sông Hậu và Ba Sương đã có những đóng góp không nhỏ cho nông nghiệp và phát triển nông thôn ở Cần Thơ, Hậu Giang và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, những sai phạm nếu có thì cũng nên giải quyết có tình có lý"...
Vì đâu và vì ai nên nỗi?

Bùi Văn Bồng
03/2012

Các bài viết khác