Chủ trương của TP HCM bỏ bắn pháo hoa đêm giao thừa để dành tiền ủng hộ người nghèo đang gây nhiều tranh cãi. Không đồng tình với chủ trương trên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục thanh thiếu niên của Quốc hội Nguyễn Viết Chức cho rằng, thành phố cần triệt để giảm lãng phí, sau đó mới tính đến cắt bỏ niềm vui tinh thần của người dân.

- Gần đây có nhiều tranh luận xung quanh việc TP HCM chủ trương bỏ bắn pháo hoa, dành hơn 1 tỷ đồng lo cho nạn nhân bão Durian. Là người phụ trách vấn đề văn hóa của Quốc hội, quan điểm của ông thế nào?

- Theo tín ngưỡng dân gian, tiếng pháo mang ý nghĩa vui mừng chào đón năm mới, xua đuổi những điều không tốt đẹp. Bắn pháo hoa mang lại không khí mùa xuân, tạo niềm vui phấn chấn trong toàn dân để sang năm mới lao động sản xuất có hiệu quả, năng suất cao hơn.

Tôi ủng hộ tinh thần tiết kiệm dành tiền cho người nghèo. Đón Xuân là vui, đặc biệt năm vừa qua đất nước có rất nhiều niềm vui, nhưng trong niềm vui chung vẫn có những bộ phận bị ảnh hưởng của thiên tai. TP HCM bỏ bắn pháo hoa, dành tiền lo cho nạn nhân bão Durian thể hiện tinh thần trách nhiệm của lãnh đạo thành phố, quan tâm lo Tết cho mọi người. .

Tuy nhiên, tôi nghĩ còn nhiều cách để chúng ta thực hành tiết kiệm mà không nhất thiết phải ngừng bắn pháo hoa đêm giao thừa. Ví dụ như triệt để hơn trong việc giảm hội hè, hội nghị, quà lễ Tết,  những chi phí công như điện, xăng, xe... Vừa rồi tại Đà Nẵng, Bí thư Thành ủy Nguyễn Bá Thanh cùng lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế đã tham gia với hai đội bóng chuyên nghiệp của hai tỉnh, đấu giao hữu, có bán vé. Họ thu được gần 6 tỷ đồng dành cho các nạn nhân của bão Xangsane. Tôi nghĩ đó cũng là một cách làm hay để có tiền ủng hộ các hộ dân có hoàn cảnh khó khăn.

- Ông nghĩ sao trước ý kiến cho rằng bỏ bắn pháo hoa là tước bỏ niềm vui năm mới của người dân thành phố?

Ông Nguyễn Viết Chức: 'Có nhiều hình thức để tiết kiệm'. Ảnh: P.V.

- Nói rằng bỏ pháo hoa là tước đi niềm vui của người dân thành phố là hơi nặng, nhưng rõ ràng sẽ làm giảm, mất đi không khí xuân rất vui, rất thiêng liêng của cả dân tộc. Có lẽ tôi làm văn hóa nên thấy rằng Tết đến mọi nhà cả bằng vật chất lẫn tinh thần, chứ không phải chỉ là một khoản tiền dành cho mua sắm. Trong khi đó, bắn pháo hoa đem lại niềm vui tinh thần cho tất cả mọi người.

Theo tôi, trước khi bỏ bắn pháo hoa, hãy xem chúng ta đã làm hết cách để tiết kiệm hay chưa. Đây là việc thứ nhất. Việc thứ hai, theo thông tin từ báo chí, TP HCM dự kiến đầu tư hàng tỷ đồng để cho các hoạt động chào đón Tết. Câu hỏi của những người làm văn hóa chúng tôi là, liệu các hoạt động đó có làm cho dân vui hơn bằng bắn pháo hoa. Vấn đề này cần phải cân nhắc.

Trước rất nhiều ý kiến đề nghị duy trì bắn pháo hoa, tôi tin rằng từ nay đến Tết, lãnh đạo TP HCM sẽ nghiên cứu, xem xét.

- Giả sử được quyền quyết định bắn pháo hoa thì ông sẽ xử lý thế nào?

- Nếu được quyền quyết định, đối với TP HCM, tôi sẽ vẫn bắn pháo hoa. Không thể nói rằng bắn pháo hoa là lãng phí. Nếu đó là một sự phung phí, phô trương thì tôi không bao giờ quyết định. Bắn pháo hoa là để làm cho mọi người được vui vẻ trong thời khắc giao thừa, sang năm mới phấn chấn làm ăn.

Bắn pháo hoa nằm trong chủ trương chung có tính tối thượng là đem Tết đến mọi nhà, kể cả người giàu lẫn người nghèo. Niềm vui này phải được hiểu là cả vật chất, lẫn tinh thần.

- Thưa ông, cũng có ý kiến cho rằng, tại sao không dùng một hình thức khác tiết kiệm hơn để đón chào năm mới thay cho bắn pháo hoa?

- Sau khi cấm pháo (từ năm 1995), người dân thực hiện rất tốt, nhưng luôn cảm thấy thiếu hụt một cái gì đó, Tết không có không khí, không có dấu hiệu báo hiệu mùa xuân sang. Cũng có ý kiến đề nghị Đảng, Chính phủ cho đốt pháo trở lại, thậm chí có ý kiến cho đốt pháo tép. Nhưng cuối cùng thấy không được vì khó kiểm soát, người ta đốt pháo tép hay pháo đùng, pháo cối. Vấn đề là đốt pháo không chỉ là lãng phí, mà là tai nạn, thương tích.

Cấm pháo được là thành công rất lớn, nhưng phải tìm ra cái gì thay thế. Năm 1998, Thành ủy Hà Nội nói lãnh đạo Chính phủ, Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cho Hà Nội nghiên cứu đề án tổ chức các hoạt động văn hóa đón Tết. Bấy giờ, với tư cách Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin Hà Nội, tôi đã thể nghiệm nhiều hình thức. Thứ nhất là thả đèn trời, nhưng bị hạn chế vì chỉ tạo ra ánh sáng. Sau đó tôi lại nghĩ đến kết hợp thả đèn trời với gióng tất cả chuông chùa, rồi đánh trống, gõ mõ. Nhưng vẫn không ổn vì tiếng trống, qua thử nghiệm của trống hội Thăng Long, truyền trong không gian không được 1 km. Tiếng chuông lớn có thể truyền trong không gian hàng chục km, nhưng không đủ ấn tượng. Mặt khác, tại một thời điểm, đánh nhiều chuông, nhiều trống, nhiều mõ thì nghe lại hỗn loạn, mất đi tính thiêng liêng.

Cuối cùng chúng tôi đã có tờ trình với Đảng, Nhà nước là bắn pháo hoa. Nhưng bắn hạn chế, lúc đó là thủ đô, tiếp theo là TP HCM. Sở dĩ chúng tôi trình thế không phải vì cục bộ địa phương, mà Hà Nội là thủ đô của cả nước. Bắn pháo hoa sẽ được truyền hình trực tiếp cho cả nước. Dần dần, nhiều tỉnh thắc mắc tại sao chỉ tỉnh giàu mới bắn, vậy các tỉnh đã nghèo về vật chất, giờ lại nghèo cả về tinh thần. Với lý lẽ đó, nhiều năm nay tất cả tỉnh thành đều bắn pháo hoa.

- Xét trên góc độ chi phí, bắn pháo hoa tốn kém thế nào?

- Bắn pháo hoa không phải quá đắt. Thời điểm năm 1998, điểm bắn pháo hoa tại hồ Hoàn Kiếm hết 200 triệu đồng. Năm đó, Hà Nội bắn tại 3 điểm, tổng chi phí khoảng 400-500 triệu đồng. Nếu muốn tiết kiệm nữa thì bắn ít điểm, thời gian chỉ bắn 5 phút thôi, chứ không phải 10-15 phút như hiện nay. Thực ra có bắn nhiều điểm thì cũng không thể tất cả người dân đều chiêm ngưỡng pháo hoa trực tiếp. Chúng ta đã có truyền hình hỗ trợ để mọi người dân đều thấy được ánh sáng lung linh của pháo hoa, cùng tiếng nổ vang giòn của nó trong thời khắc thiêng liêng chuyển giao từ năm cũ sang năm mới.

Theo Hồng Khánh - Đoàn Loan (VnExpress.net)