Ngày 4/8, TAND thành phố Đà Nẵng tiếp tục xét xử sơ thẩm vụ án “buôn lậu” hơn 500 m3 gỗ trắc ở Quảng Trị và Đà Nẵng, tập trung hỏi các nhân chứng, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Mở đầu, như hai ngày trước, Thư ký phiên tòa điểm danh những người được mời nhưng tiếp tục vắng mặt đại diện Bộ Công thương.

Quang cảnh phiên tòa khi đại diện cơ quan công  tố luận tội

Chủ tọa phiên tòa hỏi ông Trương Quang Long, nguyên Phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Lao Bảo (nay là Phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cảng Cửa Việt), có ý kiến gì về cáo trạng quy kết Cty Ngọc Hưng làm giả hồ sơ nhập khẩu gỗ? Ông Long trả lời: “Qua kiểm tra chi tiết hồ sơ của Cty Ngọc Hưng, chúng tôi thấy không có hồ sơ giả mà là hồ sơ hợp pháp, hợp lệ”. Ông Long phân tích, gỗ từ Lào được nhập khẩu như mọi mặt hàng bình thường khác, thời điểm đó có nhiều doanh nghiệp nhập khẩu và một số doanh nghiệp cũng nhập từ đối tác như của Cty Ngọc Hưng; riêng Cty Ngọc Hưng đã nhập gỗ nhiều lần, đều tuân thủ pháp luật, nộp thuế đủ. Những công chức hải quan trực tiếp làm thủ tục nhập khẩu lô gỗ cho Cty Ngọc Hưng khai tại tòa, họ làm đúng trách nhiệm theo quy định của pháp luật và không phát hiện Cty Ngọc Hưng vi phạm.

Ông Trương Quang Long, nguyên Phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Lao Bảo

Những công chức hải quan trực tiếp kiểm tra một container gỗ của Cty Ngọc Hưng (mà từ đó dẫn tới vụ án) khai, họ khám xét vì nhận tin báo của công an là xe đi sai đường nên nghi vấn tiêu cực, khám xét không phát hiện đấu hiệu vi phạm. Tuy nhiên, từ đây dẫn tới nhiều hoạt động khám xét tiếp theo và Cục Điều tra Chống buôn lậu của Tổng cục Hải quan khởi tố vụ án “buôn lậu”, chuyển hồ sơ cho Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C44) điều tra. Sau khi bán lô gỗ được hơn 63 tỷ đồng, điều tra và cáo trạng lần đầu cho rằng đã thanh toán cho hoạt động khám xét và điều tra ban đầu hết 3.025.112.312 đồng (Cục Hải quan Đà Nẵng 2.026.290.982 đồng, Cục Điều tra Chống buôn lậu 998.821.330 đồng) mà quyết định trả hồ sơ lần đầu của TAND Đà Nẵng có yêu cầu làm rõ. Tại tòa, Chủ tọa hỏi ông Đoàn Xuân Thủy, nguyên Phó phòng Điều tra Chống buôn lậu Cục Hải quan Đà Nẵng: có nhận tiền từ bán đấu giá lô gỗ để thanh toán chi phí khám xét hay không? Ông Thủy trả lời: không nhận tiền từ bán đấu giá mà chi phí khám xét cũng như mọi hoạt động của Cục Hải quan Đà Nẵng được quyết toán ngân sách hàng năm.

Ông Hoàng Đức Thắng (bên phải hàng đầu), Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị, có mặt theo dõi suốt mấy ngày xét xử  

Cũng vấn đề chi phí điều tra ban đầu, Chủ tọa hỏi ông Lê Nam Phong là đại diện Cục Điều tra Chống buôn lậu, tại sao chi phí khám xét đã được Cục Hải quan Đà Nẵng quyết toán vào kinh phí hàng năm mà còn chi ở tiền bán đấu giá tang vật? Ông Phong trả lời, mới tạm ứng cho Hải quan Đà Nẵng, khi giải quyết vụ án, tòa phán quyết nếu cho thanh toán thì mới thực hiện quyết toán hoàn ứng. Tuy nhiên, ông Phong cũng xác nhận, sau phiên sơ thẩm trả hồ sơ lần thứ nhất, số tiền hơn 3 tỷ đồng đã được trả lại cơ quan điều tra vụ án.

Ông Phong tiếp tục trả lời Chủ tọa phiên tòa về căn cứ khởi tố vụ án là qua khám xét, phát hiện có hơn 23 m3 gỗ giáng hương ngoài kê khai xuất khẩu của Cty Ngọc Hưng, tại sao không thu gỗ giáng hương mà thu giữ cả lô gỗ? Ông Phong: vì khối lượng gỗ qua giám định chỉ có 453,104 m3, ít hơn kê khai xuất khẩu là 535,8 m3 nên thu giữ để phục vụ điều tra. Chủ tọa: Tại sao thu giữ cả lô gỗ mà không lập biên bản? Ông Phong: vì căn cứ quy định của Tổng cục Hải quan, thu giữ hành chính mới lập biên bản, ở đây thu giữ phục vụ điều tra. Chủ tọa: Thu giữ tài sản để điều tra thì phải tuân thủ quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự là phải lập biên bản và giao cho Cty Ngọc Hưng một bản, chứ không thể theo quy định của Tổng cục Hải quan, ông thấy sao? Ông Phong: “Điều này tôi xin báo cáo lãnh đạo Tổng cục Hải quan”.

Các bị cáo vẻ đau khổ khi nghe ông Phong trả lời

Theo cáo trạng, sau đó, điều tra cho giám định lô gỗ lại ra 614,672 m3. Chủ tọa hỏi: giám định cả hai lần đều là Viện Sinh thái Tài nguyên sinh vật, tại sao ra kết quả khác nhau? Ông Phong: Do lần đầu đo còn lần sau cân và quy đổi ra khối lượng. Chủ tọa: tại sao gỗ đo được mà phải cân, và quy định cân thì quy đổi ra khối lượng gỗ tròn, còn giám định lại cân rồi quy đổi ra gỗ xẻ, ông thấy thế nào? Ông Phong: “Sai quy định ạ”.

Ông Trương Huy Liệu được phép đặt câu hỏi với đại diện Cục Điều tra Chống buôn lậu Lê Nam Phong: khi phát hiện gỗ giáng hương và giám định lô gỗ chỉ có hơn 453 m3, tại sao không xác minh nguồn gốc mà đã cho rằng “xuất khẩu gỗ không có nguồn gốc hợp pháp” để khởi tố vụ án? Ông Phong: hơn 23 m3 gỗ giáng hương không có chứng từ hợp pháp. Ông Liệu: không có chứng từ hợp pháp hay không rõ nguồn gốc? Ông Phong: hơn 23 m3 gỗ giáng hương không rõ. Ông Liệu: để giám định lần đầu, cán bộ Viện Sinh thái Tài nguyên sinh vật đến làm việc chỉ 2 ngày, mở niêm phong các container trong vòng 30 phút, nên cho số liệu thiếu chính xác và căn cứ vào đó khởi tố vụ án rõ ràng là oan sai? Ông Phong: cán bộ Viện đến hiện trường trước đó lâu hơn. Ông Liệu: khởi tố vụ án cho rằng vì gỗ chỉ hơn 435 m3, thiếu so với kê khai, nhưng cáo trạng lại buộc tội với khối lượng gỗ hơn 614 m3, là sao? Ông Phong: con số hơn 614 m3 là phát sinh về sau, không thuộc trách nhiệm của Cục Điều tra Chống buôn lậu.

Luật sư Nguyễn Trường Thành hỏi: Cục Điều tra Chống buôn lậu khởi tố vụ án về hành vi “buôn lậu” nhưng cáo trạng truy tố thêm hành vi “thiếu trách nhiệm…”, ông thấy sao? Ông Phong: vì khi khởi tố vụ án, chưa phát hiện dấu hiệu thiếu trách nhiệm của các công chức hải quan, về sau điều tra mới phát hiện. Luật sư Thành: Nếu có hành vi làm giả hồ sơ để buôn lậu như cáo trạng quy kết, theo ông, công chức hải quan ở đâu phải chịu trách nhiệm đầu tiên? Ông Phong: trách nhiệm đầu tiên là hải quan ở cửa khẩu Lao Bảo, nơi cho nhập lô gỗ. Thế nhưng cáo trạng lại truy tố 3 công chức hải quan ở khu kinh tế Lao Bảo, cảng Cửa Việt và cảng Đà Nẵng, luật sư Thành nhận xét và hỏi: Cục Điều tra Chống buôn lậu có biết việc bán vật chứng không? Ông Phong: “Không!”

Ông Liệu giao hồ sơ xuất khẩu lô gỗ khác trong thời điểm khởi tố vụ án, cho Hội đồng xét xử

Luật sư Lê Thị Xuân Mai hỏi: Cục Điều tra Chống buôn lậu chi tiền mua tin 50 triệu đồng, có phải dựa vào tin đó nên khởi tố không chính xác? Vị đại diện: mua tin là đúng theo quy định của Tổng cục Hải quan, còn khởi tố vụ án không dựa vào đó.

Khi ông Liệu cung cấp hồ sơ một vụ nhập khẩu gỗ từ Lào, cùng ngày với lô gỗ đang bị khởi tố, nhưng đã được xuất khẩu, luật sư Thành hỏi: đề nghị ông cho biết nội dung cụ thể? Ông Liệu: lô gỗ trắc hơn 400 m3, mua từ Lào đưa đến cửa khẩu Lao Bảo cùng ngày 17/12/2011 nhưng về muộn nên hôm sau mới làm thủ tục nhập khẩu. Khi ông bị bắt tạm giam, lô gỗ bị niêm phong mấy năm, sau đó đã xuất khẩu. Thời điểm đó, kho của Cty Ngọc Hưng có khoảng 1.000 m3 gỗ trắc, lúc niêm phong bị mất số gỗ khoảng 500 triệu đồng, còn lại sau đó đã xuất khẩu hết. “Một số gỗ còn đến năm 2015, gỗ trắc nên vẫn rất tốt. Do đó, điều tra cho rằng phải bán lô gỗ vật chứng vụ án vào tháng 1/2014 vì gỗ trắc mau hư hỏng là không thể chấp nhận”, ông Liệu nói.

Sau phần xét hỏi, đại diện cơ quan công tố đã luận tội, đọc gần như nguyên văn một số trang của cáo trạng, tiếp tục buộc tội. Từ đó, đề nghị tòa xử vợ chồng ông Liệu tội buôn lậu, phạt ông Liệu 12-14 năm tù, bà Dung 7-8 năm tù; các ông Thành, Nhi, Thắng tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, phạt mỗi người 2-3 năm.

Phiên tòa tạm nghỉ, đầu tuần sau tiếp tục làm việc.

Theo: Sáu Nghệ - lsvn.vn