Cửa mở đến đâu?
| Khách mua sắm tại Co-op Mart Nguyễn Đình Chiểu, TP.HCM - Ảnh: T.T.D. |
Áp lực thời gian
“Chúng ta còn chưa đầy hai năm để chuẩn bị cho cuộc cạnh tranh với các tập đoàn bán lẻ nước ngoài, vì từ năm 2009 VN sẽ chính thức mở cửa thị trường phân phối. Trong khoảng thời gian ít ỏi còn lại, thách thức đối với chúng ta là phải đề ra một lộ trình phát triển hợp lý để phát triển mạng lưới phân phối trong nước”, Thứ trưởng thường trực Bộ Thương mại (BTM) Nguyễn Thị Kim Ngân đã nhấn mạnh như vậy tại hội thảo.
Theo ông Hoàng Thọ Xuân, vụ trưởng Vụ Chính sách thị trường trong nước - BTM, cái yếu lớn nhất hiện nay trong định hướng phát triển thương mại cả nước chính là công tác qui hoạch theo kiểu “cảm tính”. “Tôi không hiểu tại sao nhiều địa phương lại có quan điểm vị trí đẹp thì để xây công sở, còn chợ hoặc trung tâm thương mại thì đặt vào xó xỉnh, không tiện lợi hoặc phù hợp với nhu cầu sinh hoạt hằng ngày của người dân” - ông Xuân nói.
* Ông Huỳnh Văn Minh, TGĐ Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra): Chúng tôi đang cố gắng đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án để có thể chuẩn bị tốt nhất cho cuộc cạnh tranh rất khốc liệt ở thời điểm 2009. Gần đây nhất Satra đã tham gia thành lập Công ty cổ phần đầu tư phát triển hạ tầng thương mại (VDA) nhằm phát triển hệ thống tổng kho ở các miền, xây dựng các đại siêu thị cũng như tham gia đầu tư tài chính vào các DN lớn. Chúng tôi rất cần Nhà nước hỗ trợ để việc triển khai các dự án được thông suốt, chứ như hiện nay thủ tục để xây dựng một trung tâm thương mại hoặc siêu thị rất khó khăn. * Bà Phan Thị Vân Anh, phó giám đốc kinh doanh tiếp thị Saigon Outlet Mall: Saigon Outlet Mall chỉ mới mở một điểm tại Bình Dương với tổng vốn đầu tư khoảng 30 triệu USD. Vẫn còn quá sớm để khẳng định điều gì nhưng tôi tin chắc việc đầu tư vào hình thức outlet mall, tức các gian hàng có mặt bằng rộng, mỗi gian hàng là một không gian độc lập do chính nhà sản xuất (hoặc đại lý độc quyền) quản lý, người tiêu dùng mua hàng với giá trực tiếp từ nhà sản xuất, không qua trung gian, cũng là một cách chuẩn bị để tiếp cận với thị trường bán lẻ. |
Theo ông Xuân, một trong những giải pháp chính để đưa ngành thương mại trong nước có được một số bước phát triển nhất định là cần phải thay đổi cách nhìn nhận về phát triển thương mại. “Đến thời điểm này, BTM chưa nhận được một khoản kinh phí nào từ viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho riêng lĩnh vực thương mại” - ông Xuân bức xúc nói.
Thế nên, BTM đang ráo riết xúc tiến công việc để lần đầu tiên có được một dự án ODA cho ngành thương mại từ Chính phủ Phần Lan với giá trị trên 20 triệu euro, chủ yếu trong lĩnh vực phát triển hệ thống phân phối. Ông cho rằng VN nhất thiết phải đầu tư vào thương mại ngang bằng với đầu tư cho các ngành nghề khác (từ lĩnh vực cho đến địa bàn), kể cả các ưu đãi liên quan.
Wal-Mart có vào VN?
Theo cam kết gia nhập WTO, từ tháng 1-2007, các DN nước ngoài được thành lập liên doanh phân phối sở hữu 49% vốn. Tỉ lệ này tăng lên 50% vào năm 2008 và bắt đầu từ ngày 1-1-2009 mở cửa cho DN 100% vốn nước ngoài. Liệu những “đại gia” như Wal-Mart, JC Penny, Target, Metro... có đổ bộ vào VN ngay sau đó? “Họ có thể sẽ không vào ngay” - ông Trần Quốc Khánh, vụ trưởng Vụ Thương mại chính sách đa biên (BTM), nhận định.
Theo ông Khánh, thông lệ hoạt động của các tập đoàn bán lẻ lớn trên thế giới cho thấy họ chỉ gia nhập một thị trường khi họ cảm thấy thu nhập dân cư của quốc gia đó đã tăng lên một mức nhất định để đảm bảo sức mua và kinh doanh có lãi.
Tuy nhiên, nếu họ “nhảy” vào ngay thì VN sẽ “đối phó” như thế nào để bảo vệ mạng lưới phân phối trong nước? Ông Khánh cho biết khi đàm phán gia nhập WTO, VN đã bảo lưu được một điều khoản rất quan trọng, đó là “cấp giấy phép dựa trên nhu cầu kinh tế”, tức cấp theo từng trường hợp cụ thể. “Chúng ta hoàn toàn có thể đề ra những qui định về qui mô dân số, cự ly... để hạn chế tốc độ mở các điểm bán lẻ của các tập đoàn này.
Hiện nay chúng tôi vẫn đang cân nhắc BTM sẽ đề ra qui định chung áp dụng cho cả nước hay giao cho các sở thương mại làm dựa trên đặc thù của địa phương. Chẳng hạn, tại một số tỉnh phía Bắc chưa có trung tâm thương mại thì chúng ta không hạn chế, nhưng tại TP.HCM, Hà Nội hay Biên Hòa thì hoàn toàn có thể áp dụng qui định trong khu vực có dân số 50.000 người thì chỉ được mở một siêu thị” - ông Khánh nói.
Ông Khánh cũng cho rằng nên có cái nhìn cân đối khi xem xét lĩnh vực phân phối. Ngành bán lẻ được xem là ngành nhạy cảm vì tác động đến đời sống của bà con tiểu thương, nhưng thật ra bán lẻ chỉ nhằm giải quyết lao động, còn bán buôn mới là mắt xích quan trọng vì đây là khâu tạo ra giá trị gia tăng nhiều nhất.
Theo Tuổi Trẻ